धार्मिक मान्यता अनुसार एकादशी तिथि भगवान विष्णुलाई समर्पित छ। प्रत्येक महिनामा २ वटा एकादशी हुन्छन् र यसरी वर्षमा २४ वटा एकादशी हुन्छन्। यी मध्ये केही एकादशीलाई विशेष मानिन्छ। जेठ महिनाको शुक्ल पक्षमा पर्ने एकादशीलाई निर्जला एकादशी भनिन्छ, किनभने यस दिन भगवान विष्णुको नाममा निर्जला व्रत गरिन्छ।
यो व्रत राख्दा वर्षका सबै १४ एकादशीको व्रत गरे बराबर फल प्राप्त हुन्छ। यसबाहेक निर्जला एकादशीको व्रत गर्नाले सबै पाप नष्ट हुन्छ, दुःख हट्छ र जीवनमा सुख प्राप्त हुन्छ । यस पटक निर्जला एकादशी व्रत मे ३१ मा मनाइनेछ। यो व्रत महिला र पुरुष दुवैले बस्न सकिन्छ। यस व्रतमा पानीको सेवन पनि निषेध गरिएको हुनाले वृद्ध, बिरामी र गर्भवती महिलाले निर्जला व्रत नराख्ने, फलफूल खान पाउँछन् ।
निर्जला एकादशी पुजा समय
जेष्ठ महिनाको शुक्ल पक्षको एकादशी ३० मे को दिउँसो १ः०७ बजे सुरु भई मे ३१ दिउँसो १:४५ बजे समाप्त हुनेछ। उदयतिथि अनुसार मे ३१ मा निर्जला एकादशी व्रत बसिन्छ। यस दिन भगवान विष्णुको पूजा–आराधना गरिन्छ।
निर्जला एकादशी पूजा विधि
निर्जला एकादशीको दिन बिहान सबेरै उठेर नुहाउनुपर्छ। सम्भव भएमा यस दिन पहेँलो कपडा लगाउनुस्। त्यसपछि भगवान विष्णुको अगाडि हात जोडेर निर्जला व्रत गर्ने प्रतिज्ञा लिनुहोस्। निर्जला एकादशीको व्रतका लागि घरको मन्दिरमा दीप प्रज्वलन गर्नुहोस्।
भगवान विष्णुलाई गंगा जलले अभिषेक गरेपछि तुलसीको पात र फूल चढाउनुपर्छ। भगवानलाई पहेँलो मिठाई चढाउनुहोस्। केसर मिश्रित मिठाईहरू चढाउनुहोस्। तर तुलसीको पात चढाउनुपर्छ, तुलसीविना भगवान विष्णुको पूजा अधुरो हुन्छ। यस दिन भगवान विष्णुको साथमा लक्ष्मीको पूजा गरिन्छ । जसका कारण घरमा सुख-समृद्धि आउने गर्दछ।
