काठमाडौँ, ६ मङ्सिर – साउनको महिना । सिमसिमे पानी । साउन ४ गते । (अंग्रेजी महिना जुलाई १९ , २०१६ ) विहानैको मौसम चिसो–चिसो । मर्निङ वाकका लागि विहानै सवा पाँचवजे पशुपति पगिसकेकी थिए म । त्यहाँ झण्डै आधाघण्टा व्याटमिन्टन खेलेर घर फर्कदै थिए । सिमसिम पानी परिरहेको थियो । छाता थियो साथमा । सानो गौचरणको ओरालोमा रहेको सानौ गौचरण आयल स्टोरको अपोजिटमा रहेको सानो चिया पसल ।
भूकम्पमा घर भत्किएपछि त्यहाँ डेरा गरेर बसेकी लगभग ५५–६० वर्षकी आमैको चिया पसल छ । त्यहाँ विहान–विहान खुब मिठो र सफा तरिकाले ती आमैको हातबाट बनेको आलु र प्याजका पकौडा खान पाइन्छ । सातबजेसम्म पाकिसकेको हुन्थ्यो पकौडा ।
म त्यहि बाटोमा आउँदै थिए । सीमसीमे पानीले भिजेकी एक अर्धबैसे युवती हाफ टिर्शट र कालो पाइन्टमा मन्द मुस्कान सहित बसेकी थिइन् । लाग्थ्यो मलाई देखेर कोही सहयोगी आयो या यसले चिया खुवाउँछ यातफेरि उसले चुरोट खुवाउँछ भन्ने जस्ता भाव मुहारमा देखिन्थ्यो । (हे.तस्बिर)
म त्यो बाटो धेरैपटक हिडेकी थिए । तर ती महिलालाई पहिलो पटक त्यस्तो अवस्थामा देखेकी थिए । नजदिकमा पुग्दा दिदीको शरिरबाट पिसाबको गन्ध र मुखबाट रक्सिको वासना आएको थियो । लाग्यो खल्तिमा भएको पैसा निकालेर दिउँ, होइन, पैसा दियो भने दिदीले रक्सि खालिन् । होइन, बिहानी पानी परेको चिसो–चिसो छ चिया नै खुवाउँछु । त्यहि आमैको पसलमा पुगेर एक कप चिया मागे । अनि पकौडा पनि मागे । ती दिदीलाई भित्रै राखेर चिया खुवाउँछु भनेर भित्र लगेकी थिए । तर, ती आमै र त्यहाँ वरपरका स्थानीयहरु ती दिदीको व्वयहारले आजित भएका रहेछन् । आमैले भनिन् “मैया यसलाई नल्याउनुस यता, जहाँ खायो त्यहि पिसाब गरेर हिड्छ यसले । म त बस्न दिन्न भित्र ।”
सोचे मनमा फोहोर र बाहिर सफा खोज्ने समाज यस्तै हो । यहाँ दुःखी र गरिवले कस्को घरमा बास पाउछ । अनि ती दिदीलाई बन्द रहेको सटरको पेटीमा राखे । दिदीले चिया र पकौडा खाइन् ।
पसलकी आमैसँग कापीको पाना र कलम मागेर अनि सुरु गरे । कसरी सडकमा आउनु भयो दिदी ?
दिदीले भन्दै गईन्
नाम कन्चन शर्मा रेग्मी
घर टिकाथली
उमेर ४५ वर्ष
श्रीमान मोहन रेग्मी
छोराहरु दिपेन्द्र रेग्मी, सागर रेग्मी
३ जना नै इन्जिनियर
२०४७ असार ३ गते विहे भएको ।
व्याचलर पिके कलेजबाट
तीनवर्ष ओम नर्सिङ कलेज चावहिलमा पढेको (२०५३÷०५४ ÷०५५) ओम अस्पतालमा साढे चारवर्ष काम गरेको जनरल वार्डमा नर्सका रुपमा ।
भिनाजु डाक्टर भद्र पोखरेल
जेठी दिदी निर्मला पोखरेल फोन नं ४७७०४१७)
श्रीमानसँग १९ वर्ष विताएको ।
छोड्नुका कारण–बांगो र टेढो शरीर
अर्को विवाह गरिसकेका छन् ।
गीत
साझ प¥यो तर तिमी आएनौ
रोएरै मेरा रात विते तर तिमी आएनौं ।
कन्चनले भन्दै गइन्, मैले टिप्दै गरे ।
कान्छो छोरा पुल्चोकमा पढ्छ । जेठो बेंगलोरमा पढ्दै छ ।
दाजुभाइ, अशोक शर्मा, क्यालिफोर्निया, सुवास शर्मा साइला भाइ, वासिङ्टन डिसी,
आमा विराटनगर बयरगाँछी । आउ बस त भन्नु हुन्छ । तर, भाइ बुहारी छन घरमा त्यस्तै त होनी, जान्न । (हे.तस्बिर)
काम गरेर पनि त बाँच्न सक्नुहुन्थ्यो नी किन यस्तो गर्नु भएको ?
काम कसैले दिएनन्, मोडेल अस्पतालमा डा. भरत प्रधानसँग जब चाहिएको छ भने, उहाँले जुम्ला जाउँ भन्नु भयो । तर, म गइन् ।
मलाई १ सय दिनुस् म श्रीमानको घर टिकाथलीमा जान्छु ।
साच्चै जानुहुन्छ त ? तपाइ जानुहुन्न ।
होइन जान्छु । मेरो घरको नम्बर यो हो फोन गर्नुस् है । कन्चनले फोन नं अनि श्रीमानको नाम आफै टिपिदिइन् । पहिले पसलकी आमैको कुराबाट कन्चन दिदी धेरै भो सडकमा हिड्न थालेको थाहा पाएकी मैले, १ सय हातमा त राखिदिए तर, घरजान दिइन् । दिदी फेरि अगाडि बढीन् । मलाई त्यतिबेला दिक्षाको सम्झना आयो । दिक्षाको संस्थामा म एकपटक पनि पुगेको छैन र नजदिकबाट उनलाई चिनेको भनेको कहिलेकाँही एनआरएनएहरुको सम्मेलनमा बच्चाहरु लिएर सोल्टी होटल र आर्मि क्लवका कार्यक्रममा पुगेका बेला प्रत्यक्ष देख्ने बाहेक, अरु सामाजिक सन्जाल फेसबुकमा उनले गरेका परोपकारी कामहरुको बारेमा जानकार थिए । र सम्झना थियो दिक्षाको परोपकारी कामको जानकारीका साथै तल पुछारमा मोबाइल नम्बर पनि हुन्छ सधै । त्यो अहिले पनि छ ।
म सँग दिक्षाको नम्बर मोबाइलमा सेभ थिएन । तर, अफिसमा फोन गरेर अफिसमै बस्ने फर्शुराम भुर्तेल भाइलाई दिक्षाको नम्बर फेसबुकबाट निकालेर दिन अनुरोध गरे ।
उहाँले १० मिनेटमै फोन नम्बर दिनु भयो ।
हेलो दिक्षा जी कता हुनुहुन्छ ?
म चन्दा थापा, बोल्दैछु ।
भन्नुस् न,
सुन्नु न एकजना नर्स दिदी बाटोमा हुनुहुन्छ । मेन्टली प्रोबलम भएजस्तो पनि छ । तपाइकोमा लगेर राखेर केही काउन्सीलिङ गरिदिनुहुन्छ की ? दिदीलाई राम्रो बनाउन सकियो भने भोली दिदीले समाजको लागि केही गर्छिन की !
हुन्छ, कहाँनेर हो ? म आउँछु एकछिन टाइम लाग्छ ।
वास्तवमा मलाई विहानको साढे सात बजे स्कुल जाने भदाको लागि साढे ६ बजे नै दुध लिएर घर पुग्नु पर्दथ्यो । घरमा फोन गरेर अलि ढिलो हुन्छ है भनेर म कन्चन दिदीलाई दिक्षाको साथमा लगाएर पठाउने अठोटले नै साढे ६ बजेदेखि झण्डै पौने नौ बजेसम्म त्यहि बसे ।
म र कन्चन दिदी ग्लोवल बैंकको पेटीमा थियौं ।
पहिलो आमैको कलम र कापी छोडी सकेको हुनाले फेरि ग्लोवल बैंकका गार्डसँग कलम मागेर टिपे । दिदीले मिठो गीत पनि गाइन् ।
एउटा, आनि छोइङको गीत “फूलको आँखामा फूलै संसार” अर्को हरफ
यो जिन्दगी खै के जिन्दगी
हिड्दा हिड्दै चुड्ने
चप्पलको फिताजस्तो जिन्दगी
दिदीले भावुक कुरा गरिन् ।
अनि कान्छी औला ठड्याउँदै पिसाब लागेको भनेर हिड्न थालिन्, आइ हाल्छु भन्दै । म सँगसँगै गए । दिदीलाई चुरोट खान मन लागेको रहेछ । उनले चुरोट माग्न पसलमा पुगिन् । तर, ती पसलकी दिदीले “ उता जा, आइज त मात्रै ।” मैले बुझी हाले, अनि आफै खुकुरी चुरोट किनिदिए । सल्काउन लाइटर मागे । अनि दिक्षाकोमा जाँदा केटाकेटीलाई दिनु भनेर झण्डै ७०–८० रुपैयाँको चक्लेट पनि किनिदिएर हातमा राखिदिए । दिदीले चुरोट तान्न थालिन् मैले फोटो खिचे (हे. तस्बिर)
फेरि दिदीलाई ग्लोवल बैंकको पेटीमा लिएर बसे । अनि दिक्षा आइन ट्याक्सीमा चढेर । लागेको थियो । उनी स्कुटरमा आउँछीन् । दिक्षा नजिक आइन् । हाम्रो हल्का परिचय नविकरण भयो फेरि । उनलाई दिदीको कुरा बताए । अनि दिक्षाले उनलाई ग्लोवल बैंकको पेटीमुनि बस्न लगाएर फोटो खिचिन् । दिक्षा र मैले कन्चन दिदीलाई बिचमा राखेर फोटो पनि खिच्यौं ।
अनि, अब मसँग गएर बस्ने भनेर लिएर गइन् दिक्षाले। दिक्षाले ट्याक्सी चढ्ने बेलामा भनेकी थिइन् “ मसँग त ट्याक्सीमा जाने पैसा पनि छैन् ।” मैले म सँग छ भनेर २५० जति थियो होला सायद दिए । धापासीमा रहेको दिक्षाको संस्थामा पुग्न त्यतिले पुग्ने थिएन सायद । मैले “तपाइको पनि सोसियल कन्ट्रीव्युसन होस् है भाइ” भनेपछि ट्याक्सी ड्राइभर भाइले टाउको हलाउँदै हुन्छ भने । सायद बाटोमा उद्धार गर्न लागिएकी कन्चन दिदीको अनुहार देखेर आफ्नो सामाजिक जिम्मेवारी पूरा गर्ने निर्णय लिए उनले पनि । अनि मैले दिदीलाई नजदिक आउँदै गरेको तिजमा रातो सारी लिएर आउने बाचा गरेर ट्याक्सीमा चढाइदिए ।
ट्याक्सी सानो गौचरण हुँदै धापासी तिर लाग्यो । म कन्चन दिदीको सुखद जीवनको कामना गर्दै ब्याटमिन्टनको झोला पिठ्युतिर भिरेर घरतिर लागे ।
अफिसमा आएर दैनिकी सुरु भयो । त्यतिबेला खासै मिति नलेखे पनि । आउने दिनै फेसबुकमा कन्चन दिदीले भनेको शब्द
यो जिन्दगी खै के जिन्दगी
हिड्दा हिड्दै चुड्ने
चप्पलको फिताजस्तो जिन्दगी
लेखेर कथा पछि लेख्ुछ भनेर स्टाटस राखेकी थिए । त्यो दिन साउन ८ गते ( २१ जुलाई २०१६) रहेछ ।
कन्चन दिदी दिक्षाकोमा पुगेको सायद १५–२० दिन पुगेको थियो की, दिदी त्यहाँबाट हिडिन् भनेर दिक्षाले फोन गरिन् । “दिदी कतै देख्नु भएको थियो की कन्चन दिदीलाई, मैले उनको श्रीमानसँग कुरा गरेकी छु त्यो दिदीलाई कहाँ भेट्ने होला ?” मैले खोइ दिक्षा देखिन् नी भनेकी थिए । पछि दिक्षाले “कन्चन दिदीले बहिनी म यहाँ छु भनेर फोन गरेपछि लिएर आए भनेर तस्बिर फेसबुकमा राखेकी थिईन् ।
कथा लेख्छु भन्दा थिए, तर, समाजसेवी दिक्षाको संस्थामा पुगेकी दिदीको दैनिकी हेर्दै जानकारी लिए । कथा लेख्न त्यति आवस्यक पनि ठानिन् । दिदी सुरक्षित तरिकाले बसेको दिक्षाले अपडेट गरेको फोटोबाट थाहा हुन्थ्यो ।
तर, एक्कासी दिदीलाई कान्तिपुरमा सुमनसँग देख्दा पो झसंग भए । दिदी त कान्तिपुरमा इन्टरभ्यु दिने भइसक्नु भएछ भनेर ।
इन्टरभ्यु सबै हेरे । सुने । राम्रै लाग्यो दिदीको कुरा । तर, एउटा कुरामा चित्त बुझेन् “ दिदीले म बसेको अगाडिबाट प्रधानमन्त्रीको गाडी हिड्यो, थुप्रै समाजसेवी हिडे, तर कसैले देखेन् । दिक्षाले फोहोरको थुप्रोबाट आमा भन्दै उठाएर पवित्र समाजमा ल्याइन् ।”
हो, दिक्षाले फोहोरको थुप्रोबाट कलेजमा पढाउने प्रोफेसर लगायतका धेरै पीडितको उद्धार गरेर धेरैको सेवा गरेको कुरो बाहिर आएको थियो । झण्डै १० वर्ष देखि मैले पनि दिक्षाका गतिबिधि हेर्दै थिए । कहिले काँही सोच्न बाध्य हुन्थे । दिक्षालाई लाज घिन केही लाग्दैन् । मानब भएर जन्मिएको यो धर्तिमा मानवियता बुझेकी छन् उनले अनि निरन्तर सेवामा लागिरहेकी छन् ।
यसको वास्तविकता दिक्षालाई नै थाहा होला उनको पवित्र सेवाको पुष्ट्याइ गर्ने जिम्मा उनकै हो । मलाई दिक्षाका बारेमा केही भन्नु छैन् । मैले दिक्षालाई यो भन्दा बढी केही पनि चिन्दीन् । तर, मैले सबैलाई भन्नै पर्छ कन्चन दिदी दिक्षाकोमा जानुभन्दा पहिले फोहोरको डंगुरमा नभएर सफा सडकको पेटीमा थिइन् । त्यहिबाट उद्धार गरिएको हो ।
अहिले दिक्षाका शुभचिन्तकहरुले दिक्षाले कन्चनलाई यो रुपमा पुलमुनिबाट उद्धार गरेको र पानी खुवाइदिएको भनेर अर्कै फोटो राखेर प्रचार गरिएको छ । मलाई लाग्छ कन्चन दिदी घर छोडेदेखि कहिल्यै पनि त्यस्तो रुपमा देखा परिनन् होला नत उनी पशुपतिको चिता नै तापिन् । यदि चिता तापेकी थिइन् भने मैले जसरी कन्चन दिदीलाई देखे त्यस्तै अरुले पनि चिता तापेको देखेका होलान् । ती कुराहरु विस्तारै आउँनेछन् ।
एउटा राम्रो कुरा कन्चन दिदीमा अहिले देखिएको परिवर्तन शरीर सफा र राम्रा कपडा देखे । कुरा पनि त्यहि छन्, जुन मलाई पनि भनेकी थिइन् । तर, त्यो मनमा कसरी ( फोहोरको डंगुर)बाट उठाएको बनावटी झुट कुरा आए भनेर म आफै अन्योलमा छु । “दिदी कसले सिकायो यस्तो झुटो बोल्न, वा फेरि फोहोरमा लगेर फोटो खिचियो कसैबाट ? ”
समाजसेवी दिक्षाहरुका प्रयत्न र अभ्यास कति पवित्र र निष्ठावान होलान वा कति प्रचारमुखी होलान् ती आफ्नै ठाउँमा छ । राज्यले सडकमा पुगेका बेशाहारा, अशक्त, मानसिक असन्तुलन भएकाहरु, बालक, बयस्क र वृद्धबृद्धाहरुको उचित संरक्षण र जिम्मेवारी नलिएसम्म यस्तै घटनाहरु आइरहन्छन्, कन्चनका कथाहरु दोहोरिरहन्छन् ।
यो फिचर -चन्दा थापाले संसार न्यूज डट कमका लागि तयार पर्नु भएको हो ।
