महान विद्वान आचार्य चाणक्यले जीवनलाई सफल र आनन्दमय बनाउन धेरै कुराहरू बताएका छन्। चाणक्यका नीतिहरू आज पनि सान्दर्भिक छन् र मानिसहरूलाई मार्गदर्शन गरिरहेका छन्। कूटनीति, राजनीति, अर्थशास्त्रमा निपुण आचार्य चाणक्य व्यावहारिक ज्ञानका पनि महान् जानकार हुन्। चाणक्य नीतिमा उनले यस्ता धेरै कुरा बताएका छन् जसलाई अपनाएर मानिसले धेरै समस्याबाट बच्न र सुखी जीवन बिताउन सक्छ। आज हामी त्यस्ता चाणक्य नीतिहरूको बारेमा कुरा गर्दैछौं, जसले बताउँछ कि माता लक्ष्मी कस्ता मानिसको साथमा रहँदैनन्। यदि कुनै व्यक्तिले केही कुराको ख्याल राखेन भने उसलाई करोडपतिबाट गरिब बन्न बेर लाग्दैन।
माता लक्ष्मीलाई कसरी प्रसन्न गर्ने
चाणक्य नीतिले देवी लक्ष्मीलाई कसरी प्रसन्न गर्ने भन्ने वर्णन गरेको छ। यसका साथै लक्ष्मीलाई क्रोधित बनाउने कुरा पनि बताइएको छ, जसका कारण धनी पनि गरिब हुन बेर लाग्दैन।
अन्यायोपार्जितं वित्तं दशवर्षाणि तिष्ठति
प्राप्ते चैकादशे वर्षे समूलं तद् विनश्यति
चाणक्य नीतिको यो श्लोकको अर्थ छ कि जसले चोरी, जुवा, अन्याय र ठगी गरेर धन कमाउँछन्, उनीहरू छिट्टै धनी बन्छन् तर उनीहरूको सम्पत्ति नष्ट हुन बेर लाग्दैन। धोका दिएर वा कसैलाई चोट दिएर कमाएको पैसाले जीवनमा धेरै समस्याहरू ल्याउँछ। त्यसैले यसरी कहिल्यै धनी बन्ने प्रयास नगर्नुहोस्।
खराब कर्म
आत्मापराधवृक्षस्य फलान्येतानि देहिनाम्
दारिद्रयरोग दुःखानि बन्धनव्यसनानि च
जसले नराम्रो कर्म गर्छ, त्यसको नराम्रो फल पनि भोग्छ। लक्ष्मी माताको कृपा प्राप्त गर्न चाहनुहुन्छ भने सधैं शुभ कर्म गर्नुहोस्। पैसाको राम्रो सदुपयोग गर्नुहोस्। परोपकार गर्नुहोस्। झुट नबोल्नुहोस्, कसैलाई हानि नगर्नुहोस्।
धनहीनो न च हीनश्च धनिक स सुनिश्चयः
विद्या रत्नेन हीनो यः स हीनः सर्ववस्तुषु
यस श्लोकमा आचार्य चाणक्यको आशयहो कि कसैलाई पनि गरिब ठान्नु हुँदैन। विशेष गरी विद्वानलाई गरिब सम्झेर अपमान गर्ने गल्ती नगर्नुहोस्। किनकी ज्ञान सबैभन्दा ठूलो रत्न हो, यो धन हो जुन सधैं व्यक्तिसँग रहन्छ। यस्ता व्यक्तिलाई समाजमा सम्मान मात्र मिल्दैन, धनको पनि कमी हुँदैन। त्यसैले आफ्नो ज्ञान बढाउनमा ध्यान दिनुहोस्।
