धार्मिक मान्यता अनुसार दान गर्नु धेरै पुण्य कार्य मानिन्छ। हिन्दू धर्ममा यसको विशेष महत्त्व राहेको छ। सनातन धर्ममा धेरै प्रकारका दानहरूको उल्लेख गरिएको छ। यस मध्य आदित्य मण्डल दान पनि एक हो। यो दान गर्नाले भगवान सूर्य प्रसन्न हुन्छन् र उनको आशीर्वाद प्राप्त हुन थाल्छ। उनको कुण्डलीको धेरै प्रकारका दोषहरू हट्छन् र जीवनमा कुनै प्रकारको समस्याको सामना गर्नुपर्दैन।
धार्मिक मान्यता अनुसार आदित्य मण्डल दान गर्ने विधि भगवान कृष्णले युधिष्ठिरलाई बताउनुभएको थियो। यस विधि अनुसार सबैभन्दा पहिले जौमा सखर मिसाएपछि गाईको घ्यूमा सौर्य चक्र आकारको बनाइन्छ। त्यसपछि सूर्य भगवानको पूजा गरेपछि उनको अगाडि रातो चन्दनको मण्डप बनाइन्छ। यसपछि सूर्य मण्डप राखिन्छ।
पूजा आदि पछि ब्राह्मणलाई बोलाउनुपर्छ। त्यसपछि रातो वस्त्र, दक्षिणा र त्यो सूर्यवृत्त दान गर्नुपर्छ। दान गर्दा एउटा मन्त्रको जप गर्नुपर्छ । यस मन्त्रले दान गर्दा पुण्य प्राप्त हुन्छ। त्यो मन्त्र यस प्रकार छ।
आदित्यतेजसोत्पन्नं राजतं विधिनिर्मितम्।
श्रेयसे मम विप्र त्वं प्रतिगृहेणदमुत्तमम।
महत्त्व
यो दान सूर्य देवतालाई प्रसन्न पार्नको लागि धेरै महत्त्वपूर्ण मानिन्छ। यस दानबाट भगवान सूर्य प्रसन्न भएर आशीर्वाद दिने धार्मिक मान्यता रहेको छ। सूर्य भगवानको कृपाले भक्तको सबै पाप नष्ट हुन्छ। यसपछि उनी राजाजस्तै जीवन जिउन थाल्ने मान्यता रहेको छ। यो दान दिनहुँ गर्न नसकिने हुँदा विजय सप्तमीको दिन यो दानको विशेष महत्त्व रहेको छ ।
