चैत्र महिना सुरु भएको छ । हिन्दु पात्रो अनुसार यो वर्षको अन्तिम महिना हो। यही महिनाबाट हिन्दु नयाँ वर्ष सुरु हुन्छ । नवरात्रि पनि यसै महिनामा पर्दछ जसलाई चैत्र नवरात्रि भनिन्छ । चैत्र नवरात्रिबाट सुरु हुने वर्षमा कुल ४ वटा नवरात्र हुन्छन् । यी ९ दिनमा माता दुर्गाका ९ रूपको पूजा गरिन्छ । घटस्थापना र अन्त्यमा कन्या पूजा गरिन्छ । माता दुर्गालाई सुख, समृद्धि र ऐश्वर्यकी देवी मानिन्छ । यस वर्ष चैत्र नवरात्रिको महापर्व २ अप्रिल २०२२ बाट सुरु भएर ११ अप्रिल २०२२ सम्म चल्नेछ।
नवरात्रिमा कलश स्थापना वा घटस्थापनाको धेरै महत्त्व छ। घटस्थापनको पहिलो दिन स्थापना गरिएको कलशको नौ दिनसम्म पूजा गरिन्छ ।यसरी स्थापना गरिएको कलशलाई भगवान विष्णुको रूप मानिन्छ । त्यसैले माता दुर्गाको पूजा गर्नुअघि कलशको पूजा गरिन्छ। कलश स्थापना गरेपछि मात्र सबै देवताहरूलाई आह्वान गरिन्छ। यससँगै ९ दिनको व्रत सुरु हुन्छ ।
चैत्र घटस्थापनाको शुभ समय
यस वर्ष चैत्र घटस्थापनाको शुभ समय २ अप्रिल २०२२ शनिबार बिहान ६:३७ बजेदेखि ८:४६ मिनेटसम्म रहनेछ। अर्थात्, कुल अवधि ०२ घण्टा ०९ मिनेट हुनेछ। यसबाहेक घटस्थापनाको लागि अभिजित मुहूर्त दिउँसो १२ः२३ देखि १३:१८ बजेसम्म हुनेछ । अर्कोतर्फ, प्रतिपदा तिथि १ अप्रिल २०२२ को बिहान १२:०८ बजे सुरु हुनेछ र २ अप्रिल २०२२ को बिहान ११:१७ बजे समाप्त हुनेछ।
यसरी गर्नुहोस् कलश स्थापन
चैत्र नवरात्रीको पहिलो दिन बिहान सबेरै उठेर नुहाएर चोखो लुगा लगाउनुहोस् । यसपछि घरको मन्दिरको सरसफाई गरी कलश स्थापन गर्ने ठाउँमा गंगाजल छर्किनुहोस् । त्यसपछि रातो कपडा बिछ्याउनुहोस् र त्यसमा चामल राख्नुहोस्। माटोको भाँडोमा जौ छर्नुहोस्। यस भाँडोमा पानीले भरिएको कलश राख्नुहोस्।
कलशमा स्वस्तिक बनाउनुहोस् र कलव बाँध्नुहोस्। फूल दानको वरिपरि अशोक पातहरू राख्नुहोस्। त्यसपछि कलशमा पूरै सुपारी, सिक्का र अक्षत हालेर नरिवलमा रातो कपडा बेरेर कलवसँग बाँध्नुहोस्। त्यसपछि यो नरिवललाई कलशको मुखमा राखेर देवी दुर्गाको आह्वान गर्नुहोस्। यसपछि दीप प्रज्वलन गरी कलशको पूजा गर्नुहोस्। ध्यान राख्नुहोस् कि कलश सुन, चाँदी, तामा, पीतल वा माटोको मात्र हुनुपर्छ। कलश स्टिल जस्ता अन्य अशुद्ध धातुको हुनु हुँदैन।
