आचार्य चाणक्यको अनुसार व्यक्तिले सधैँ आफ्नी गुण विस्तारमा ध्यान दिनुपर्छ । कसैलाई पनि मानव जीवनको रुपमा अमूल्य जीवन मिलेको छ । चाणक्यले आफ्नो नीतिमा भनेका छन्– जसले जीवनको मूल्य बुझेको छ, उसको लागि सारा संसार एक परिवार जस्तै हो । हरेक मानिसमा सुखको चाहना हुन्छ । तर साँचो खुशी के हो भन्ने कसैलाई थाहा छैन। चाणक्यले सुखी जीवनको विषयमा धेरै सरल शब्दमा भनेका छन् ।
धन कमाउन सक्नु नै साँचो खुसी होइन
चाणक्य नीतिका अनुसार सुखको कल्पनाको कुनै सीमा हुँदैन । तर गुडवान मानिसलाई मात्र साँचो सुखको थाहा हुन्छ । प्रायः मानिसहरू लाग्ने गर्छ साँचो खुशी भनेको धन प्राप्त गर्नु हो, जुन अत्यन्तै गलत हो। चाणक्य भन्छन् कि पैसालाई साँचो सुखको रूपमा लिनु भनेको भ्रम मात्र हो। धनको सम्बन्ध लक्ष्मीसँग छ र माता लक्ष्मी चंचल हुने गर्दछिन् ।
एकै स्थानमा कमै मात्र रहने गर्दछिन् । चाणक्य नीतिका अनुसार यदि व्यक्तिले आफ्नो मनको इच्छालाई नियन्त्रणमा राख्न सक्छ भने जीवनको वास्तविक सुखमय पाउन सक्छ ।
आज्ञाकारी सन्तान
चाणक्य नीति अनुसार जसको सन्तान आज्ञाकारी र अभिभावकको निर्देशनमा चल्ने हुन्छन् । उसको लागि यो धर्ती स्वर्ग जस्तै हुन्छ । एक योग्य र आज्ञाकारी सन्तान सधैँ आफ्नो परिवार र देशको नाम राख्ने काम गर्छ। जसलाई आफ्नो सन्तानबाट यस्तो सुख मिल्छ, त्यसको लागि योभन्दा अर्को सुख हुँदैन ।
